หน่วยที่2โคลงโลกนิติ

                                เรื่องโคลงโลกนิติ

คุณค่าของโคลงโลกนิติ     คุณค่าของโคลงโลกนิติมีอยู่หลายด้านทีเดียว ซึ่งคนรุ่นหลังควรจะศึกษาและรักษามันเอาไว้ คุณค่าด้านวรรณศิลป์ กวีมีความฉลาดและแยบคายในการประพันธ์ให้ผู้อ่านเห็นภาพ และเกิดความซาบซึ้งในโวหารเปรียบเทียบ มีการเลือกสรรถ้อยคำที่ใช้อย่างประณีตบรรจง ใช้คำสั้นแต่มีความหมายลึกซึ้ง ไพเราะทั้งเสียง ทั้งจังหวะ และเมื่ออ่านออกเสียงเป็นทำนองเสนาะก็ยิ่งจะได้รับรสของคำประพันธ์มากยิ่ง ขึ้น ดังตัวอย่างคำประพันธ์ต่อไปนี้                                         “ปลาร้าพันห่อด้วย    ใบคา                                     ใบก็เหม็นคาวปลา         คละคลุ้ง                                     คือคนหมู่ไปหา            คบเพื่อน พาลนา                                     ได้แต่รายร้ายฟุ้ง           เฟื่องให้เสียพงศ์” จากคำประพันธ์ข้างต้นเป็นการใช้สัมผัสอักษรเล่นคำที่ทำให้เสียงไพเราะ มีจังหวะ ใช้คำง่ายๆ คมคาย ทำให้ผู้อ่านเกิดจินตภาพอย่างแจ่มชัดและจดจำคำกลอนได้ง่าย การใช้โวหารภาพพจน์         โคลงโลกนิติมีการใช้โวหารภาพพจน์ลักษณะต่างๆ ที่ทำผู้อ่านได้เข้าถึงสาระของบทกวีดียิ่งขึ้น เช่น ภาพพจน์อุปมา คือ การเปรียบสิ่งหนึ่งกับสิ่งหนึ่งเพื่ออธิบายสิ่งนั้นให้ชัดเจนขึ้น เช่น                                         “นาคีมีพิษเพี้ยง     สุริโย                                        เลื้อยบ่ทำเดโช       แช่มช้า                                        พิษน้อยหยิ่งยโส     แมลงป่อง                                        ชูแต่หางเองอ้า      อวดอ้างฤทธี” คุณค่าด้านเนื้อหา          โคลงโลกนิติเป็นวรรณคดีประเภทคำกลอน เป็นโคลงสุภาษิตเพื่อสอนให้เป็นคนดีปฏิบัติตนให้ถูกต้องในสังคม เป็นโคลงที่เข้าใจแก่นแท้และธรรมชาติของมนุษย์ทั้งทางโลก และทางธรรม เช่น การใช้ทรัพย์ สอนให้รู้จักใช้ทรัพย์อย่างถูกวิธี ให้จัดสรรปันส่วนในการใช้จ่าย เช่น                                     “ทรัพย์มีสี่ส่วนไซร้        ปูนปัน                                    ภาคหนึ่งพึงเกียดกัน       เก็บไว้                                     สองส่วนเบ็ดเสร็จสรรพ์    การกิจ ใช้นา                                     ยังอีกส่วนควรให้        จ่ายเลี้ยงตัวตน” ลักษณะของคนดี สอนให้รู้ว่าคนดีควรมีลักษณะอย่างไร เช่น                                     “ให้ท่านท่านจักให้     ตอบสนอง                                     นบท่านท่านจักปอง     นอบไหว้                                     รักท่านท่านควรครอง    ความรักเรานา                                     สามสิ่งนิ่งนี้เว้นไว้      แต่ผู้ทรชน” คุณค่าด้านสังคม         โคลงโลกนิติเป็นโคลงที่มีคุณค่าต่อสังคมมาก เพราะเปรียบเสมือนเป็นกระจกส่องให้เห็นถึงพฤติกรรมของความเป็นมนุษย์ที่มีผล ต่อสังคม โคลงโลกนิติจึงเปรียบเป็นคู่มือในการใช้ครองเรือนให้มีความสุข ดำรงตนเป็นคนดีอยู่ในสังคม อย่างถูกทำนองคลองธรรม เนื้อหาจากวรรณคดีเรื่องนี้จึงมีผลอย่างมากต่อผู้อ่านที่จะทำให้เข้าใจ ถึงความรู้สึกนึกคิด หรือสารที่ผู้แต่งต้องการสื่อออกมา อันจะส่งผลให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ของคนในสังคมให้ดีขึ้น การนำไปประยุกต์ในชีวิตประจำวัน         โคลงโลกนิติเป็นวรรณคดีคำสอนซึ่งแสดงให้เห็นวิธีการใช้ชีวิตให้เป็นสุข และสามารถปฏิบัติตน ให้อยู่ในกรอบที่ดีของสังคม สาระที่ปรากฏอยู่ในโคลงผู้อ่านสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับชีวิตได้ เช่น การใฝ่ศึกษาหาความรู้ ไม่ว่าในยุคสมัยใดการเรียนถือเป็นสิ่งสำคัญ ดังนั้นจึงควรขยันหมั่นเพียร เพราะความรู้ไม่มีใครสามารถขโมยไปได้และยังสามารถใช้เลี้ยงชีพของตนได้อีก ด้วย ดังโคลงบทนี้                                      “ความรู้ดูยิ่งล้ำ     สินทรัพย์                                 คิดค่าควรเมืองนับ       ยิ่งไซร้                                 เพราะเหตุจักอยู่กับ       กายอาต-มานา                                 โจรจักเบียนบ่ได้        เร่งรู้เรียนเอา” การเลือกคบคน การดำรงอยู่ในสังคมย่อมพบเจอกับผู้คนมากมาย ยากที่จะรู้ว่าใครดีหรือร้าย จากการตัดสินแค่ภายนอกเท่านั้น ดังนั้นเราจึงควรพิจารณาให้ถ่องแท้ก่อนจะตัดสินว่าเป็นคนเช่นไร ดังโคลงบทนี้                                     “ผลเดื่อเมื่อสุกไซร้     มีพรรณ                                     ภายนอกแดงดูฉัน      ชาดบ้าย                                     ภายในย่อมแมลงวัน    หนอนบ่อน                                     ดุจดังคนใจร้าย         นอกนั้นดูงาม” ===== คำสอนในโคลงโลกนิติ         คำสอนในโคลงโลกนิตินั้นส่วนใหญ่จะเน้นสุภาษิตเข้ามาจะสอนในเรื่องทำดีต่างๆละเว้นความชั่ว  สอนให้ทำความดี โคลงโลกนิติสอนให้รู้จักความดีความชั่ว การที่เราได้รับผลอย่างไรย่อมมีเหตุจากการกระทำของเราทั้งสิ้น ผู้ทำดีย่อมได้รับผลดีตอบแทน ส่วนผู้ทำชั่ว ผลที่เกิดจากการทำชั่วนั้น ย่อมกัดกร่อนใจซึ่งเปรียบได้กับสนิมกัดกร่อนเนื้อเหล็กให้ผุพังไป ดังที่ว่า สนิมเหล็กเกิดแต่เนื้อ ในตน กินกัดเนื้อเหล็กจน      กร่อนขร้ำ บาปเกิดแต่ตนคน       เป็นบาป บาปย่อมทำโทษซ้ำ       ใส่ผู้บาปเอง สอนให้รู้จักประมาณตน         โคลงโลกนิติสอนให้รู้จักประเมินความสามารถและประมาณกำลังของตน นับเป็นคำสอนที่สอดคล้องกับแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เรื่องเศรษฐกิจพอเพียง ดังคำสอนที่ใช้แนวเทียบกับนกตัวน้อยที่หากินตามกำลังของตนและทำรังแต่พอตัว                                         นกน้อยขนน้อยแต่     พอตัว                                         รังแต่งจุเมียผัว         อยู่ได้                                         มักใหญ่ย่อมคนหวัว     ไพเพิด                                         ทำแต่พอตัวไซร้         อย่าให้คนหยัน สอนให้รู้จักพิจารณาคนและรู้จักคบเพื่อน     โคลงโลกนิติสอนให้รู้จักพิจารณาเลือกคบคน โดยกล่าวเปรียบเทียบว่า ก้านบัว สามารถบอกความตื้นลึกของน้ำได้ฉันใด กิริยามารยาทของคนก็สามารถบ่งบอกถึงการอบรมเลี้ยงดูได้ฉันนั้น คำพูดก็สามารถบ่งบอกให้รู้ว่าคนนั้นพูดฉลาดหรือพูดโง่ เช่นเกียวกับหย่อมหญ้าที่เหี่ยวแห้งย่อมบอกให้รู้ว่าดินในบริเวณนั้นไม่ดี ดังที่ว่า                                     ก้านบัวบอกลึกตื้น          ชลธาร                                     มารยาทส่อสันดาน         ชาติเชื้อ                                     โฉดฉลาดเพราะคำขาน      ควรทราบ                                     หย่อมหญ้าเหี่ยวแห้งเรื้อ     บอกร้านแสลงดิน สอนไม่ให้ทำตามอย่างผู้อื่น         เมื่อเห็นผู้อื่นมั่งมีกว่าก็ไม่ควรโลภ ไม่ควรอยากมีอยากได้ตามคนอื่น แม้จะยากจนก็ให้หมั่นทำมาหากิน อย่าเกียจคร้านและท้อแท้ ให้รู้จักใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ดังที่ว่า                                     เห็นท่านมีอย่าเคลิ้ม      ใจตาม                                     เรายากหากใจงาม       อย่าคร้าน                                     อุตสาห์พยายาม         การกิจ                                     เอาเยี่ยงอย่างเพื่อนบ้าน   อย่าท้อทำกิน สอนให้มีความกตัญญู         โคลงโลกนิติสอนให้ระลึกถึงพระคุณบิดามารดาและครู โดยกล่าวเปรียบว่าพระคุณของมารดานั้นยิ่งใหญ่เปรียบได้กับแผ่นดิน พระคุณของบิดาเล่าก็กว้างขวางเปรียบได้กับอากาศ พระคุณของพี่นั้นสูงเท่ากับยอดเขาพระสุเมรุ และพระคุณของครูบาอาจารย์ก็ล้ำลึกเปรียบได้กับน้ำในแม่น้ำทั้งหลาย ดังที่ว่า                                     คุณแม่หนักหนาเพี้ยง     พสุธา                                     คุณบิดรดุจอา-           กาศกว้าง                                     คุณพี่พ่างศิขรา          เมรุมาศ                                     คุณพระอาจารย์อ้าง       อาจสู้สาคร สอนให้เป็นคนมีวาจาอ่อนหวาน         คนที่พูดจาสุภาพไพเราะย่อมมีเพื่อนมาก เปรียบได้กับดวงจันทร์ที่มีดาวจำนวนมากรายล้อมประดับ ต่างกับคนพูดจากระด้างหยาบคาย ทำให้มีไม่ใครปรารถนาจะคบหรือสมาคมด้วย เปรียบได้กับดวงอาทิตย์แสงร้อนแรงที่บดบังแสงของดาวดวงอื่น ดังที่ว่า                                     อ่อนหวานมานมิตรล้น     เหลือหลาย                                     หยาบบ่มีเกลอกราย       เกลื่อนใกล้                                     ดุจดวงศศิฉาย ดาวดาษ    ประดับนา                                     สุริยาส่องดาราไร้         เพื่อร้อนแรงแสง